ملات باتارد چیست
ملات باتارد از جمله پر کاربرد ترین ملات های مورد استفاده در ساختمان سازی است زیرا ویژگی های قابل ملاحظه ای دارد. این ملات از ترکیب سیمان با آهک و ماسه تهیه می گردد. نام دیگر و معنی ملات باتارد ، ملات باستارد Bastard mortar است که در فارسی به ملات حرامزاده معروف می باشد. شاید دلیل نام گذاری آن به این علت باشد که ذرات آهک زمانی که با سیمان ترکیب می شود ، گیرندکی سیمان بیش از آهک بوده و ناهمگونی موقتی در وضعیت آن ایجاد می گردد.
این ملات در ساخت کانال های آب ، استخر و کلا محیط های مرطوب هم بسیار پر کاربرد است زیرا به دلیل وجود آهک در آن ، خاصیت ضد آب کنندگی دارد. مواد مورد استفاده در ملات باتارد بسیار هوشمندانه انتخاب شده و هر یک خاصیت چشمگیری به آن می دهد.
آهک : چسبندگی زیاد و خاصیت ضد آب
ماسه : افزایش مقاومت و استحکام
سیمان : افزایش مقاومت فشاری و طول عمر طولانی
نکته کلیدی در مورد ملات
نکته ای که در تهیه این ملات اهمیت دارد ، نسبت ترکیب مواد است. نسبت ترکیب آهک ، سیمان و ماسه با توجه به محیطی که قصد استفاده از ملات را داریم باید تعیین شود. به صورت معمول و در محیط های عادی مثل ساختمان های مسکونی ، نسبت ترکیب مواد به صورت ۱ به ۱ به ۶ است. برای مثال باید ۱۰۰ کیلوگرم سیمان را با ۱۰۰ کیلوگرم آهک و ۶۰۰ کیلوگرم ماسه ترکیب نماییم. اما نسبت های دیگری مثل ۱-۱-۸ یا ۱-۲-۸ یا ۱-۲-۱۲ هم وجود دارد. فراموش نکنید که همیشه نسبت ماسه به آهک و سیمان بیشتر است. تغییر این نسبت ها می تواند سرعت سفت شدن ملات را تغییر دهد که با توجه به تشخیص سازنده برای شرایط محیطی مختلف محاسبه می گردد.
کاربرد ملات باتارد
باتارد به دلیل خواص فوق العاده ای که دارد مثل ضد آب بودن ، مقاومت فشاری بسیار عالی ، ضد یخ زدگی و قابل مصرف در تمامی محیط ها از کارایی بسیار بالایی برخوردار است. نسبت اختلاط آهک به ماسه بستگی به رطوبت محیط دارد به این صورت که هر چه محیط مرطوب تر باشد ، نسبت آهک به ماسه را افزایش می دهیم. این ملات در ساختمان سازی کاربرد زیادی دارد و از آن برای دیوار چینی ، بین آجر های استفاده می شود. همچنین در کف سازی هم بکار می رود. دیگر موارد مصرف آن در راه سازی ، ساخت کانال و استخر آب است.
روش تهیه و طرح اختلاط ملات باتارد
همان طور که گفتیم این ملات با نسبت های مختلفی قابل تهیه است و می توان میزان مواد موجود در آن را تغییر داد. ملات باتارد ۱-۱-۶ متداول ترین نسبت تولید این ترکیب است که در آن ، آهک و سیمان را به نسبت برابر و ماسه را با نسبت وزنی شش برابر آن ترکیب می نماییم.
تهیه ماسه
ماسه به عنوان قوام دهنده در این ملات بکار می رود. میزان استفاده از آن بسیار مهم است چون اگر بیش از حد از ماسه استفاده نماییم ، ملات سفت و غیر قابل انعطاف شده و پس از خشک شدن ترک می خورد. و اگر کمتر از میزان مطلوب استفاده کنیم ، مقاومت سازه کاهش می یابد. بکارگیری ماسه ریز دانه و یکدست در تهیه باتارد بسیار مهم است پس پیش از ترکیب مواد ، ماسه را بخوبی الک کنید تا کاملا یکدست شده و ذرات درشت آن جدا شود.
تهیه سیمان
بهترین سیمان در تهیه ملات ساختمانی ، سیمان پرتلند است. سیمان پورتلند یک نوع سیمان هیدرولیک تولید شده از کلینکر سیلیسی ، آهنی یا آلومینیومی می باشد. مقدار سیمان برابر با مقدار آهک یا برای مناطق خشک ، حداکثر تا دو برابر آهک انتخاب شود. توجه داشته باشید در صورتی که مقدار سیمان را بیش از حد زیاد استفاده نمایید ، ملات مقاوم تر می شود ولی زود خشک شده و ترک می خورد. اگر هم به میزان کم از آن استفاده کنید ، مقاومت و پایداری ملات کاهش می یابد.
نوع آهک مصرفی
آهک به عنوان یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی ، به دلیل خاصیت چسبندگی زیاد و ضد آب بودن در تهیه برخی انواع ملات ها کاربرد دارد. اما نکته اصلی ، انتخاب نوع آهک مصرفی مناسب برای امور ساختمانی می باشد. بهترین نوع آهک ساختمانی ، آهک هیدراته است که از فراوری سنگ آهک خام تولید می شود و حالت پودری دارد. نکته با اهمیت در تهیه ملات این است که همه مواد خشک را پیش از ترکیب کردن باید الک کنیم تا ذرات درشت و ریگ و سنگ از آن جدا شود. مقدار آهک به اندازه سیمان باید استفاده شود. میزان آهک بسیار مهم است چون اگر بیش از حد اضافه کنیم ، ملاتی پوک و شکننده خواهیم داشت.
ترکیب کردن مواد
روش تهیه ملات های ساختمانی به این صورت است که ابتدا همه مواد خشک را به نسبت های تعیین شده با هم مخلوط کرده و به شکل توده جمع می کنیم. حال در مرکز آن یک گودال ایجاد نموده و داخل آن آب می ریزیم. آب باید به تدریج و کم کم اضافه شود چون اگر مقدار آب کم باشد می توان باز هم اضافه کرد اما اگر مقدار آب زیاد شود ، ملات حالت شل و دوغاب پیدا می کند. نکته مهم اینکه مقدار ماسه باید حداقل ۳ برابر بیشتر از سیمان باشد.
یک روش دیگر تهیه ملات باتارد که احتمالا ترکیب بهتری خواهد شد به این صورت است که به جای ترکیب تمامی مواد خشک و افزودن آب به آن ، ابتدا آهک را با آب مخلوط کنیم و آب آهک یا خمیر آهک تهیه نماییم. سپس این خمیر آهک را به ماسه بیافزاییم. در نهایت سیمان را به آن اضافه کنیم. این روش از آن رو بهتر است که با ترکیب آهک و آب ، دانه های آهک به خوبی باز می شود و در پایان ، در ملات حالت گلوله ای و کلوخ ایجاد نخواهد شد. توجه داشته باشید که روش اختلاط مواد و نسبت های بکار رفته ، توسط یک فرد آشنا به این کار صورت گیرد بخصوص برای دیوار چینی ، چون اگر ملات پوک شده یا چسبندگی مناسب نداشته باشد ، ممکن است باعث ریزش بنا و خسارات زیادی گردد.