موارد مصرف سولفات آلومینیوم در زندگی روزمره و همچنین در صنایع و مشاغل مختلف و اساسی می باشد. شاید با بعضی از انواع کاربرد سولفات آلومینیوم آشنا باشید ولی احتمالا اطلاع ندارید که این محصول چه طیف گسترده ای از موارد مصرف را دارد. سولفات آلومینیم یا زاج سفید یکی از نمک های آلومینیوم و اسید سولفوریک است که از نظر ظاهری به صورت کریستال های سفید رنگ می باشد. این ماده به راحتی در آب حل می شود و تا حدودی خاصیت اسیدی دارد. در ادامه مطلب به بررسی موارد مصرف سولفات آلومینیوم می پردازیم.
کاربرد سولفات آلومینیوم
سولفات آلومینیوم در تصفیه آب
همیشه وقتی شیر آب را باز می کنیم ، آب تمیز و تصفیه شده از آن خارج می شود، اما آیا تا به حال فکر کرده اید که این آب چطور تهیه می شود. تصفیه‌خانه های شهری از مواد شیمیایی مختلفی برای تصفیه آب استفاده می کنند. یکی از این مواد که دارای مصارف انسانی است ، سولفات آلومینیوم می باشد که به دلیل خاصیت منعقد کنندگی قوی ، زمانی که به آب اضافه می شود می تواند ناخالصی های ریز و معلق در آب که سبب کدری و آلودگی آب شده است را جذب کرده و به صورت توده بزرگ و قابل فیلتر کردن در آب ته نشین کند. آلومینیوم سولفات برای تصفیه آب آشامیدنی ، آب استخر های شنا و فاضلاب های صنعتی کاربرد دارد.
سولفات آلومینیوم در کشاورزی
با وجود اینکه سولفات آلومینیم جزء کود های کشاورزی محسوب نمی شود ولی یک ماده اسیدی است. بسیاری از اوقات خاک زمین های کشاورزی به دلیل وجود مواد کربناته در آن مثل سنگ آهک و کربنات کلسیم ، خاصیت قلیایی پیدا می کند. در نتیجه گیاهان قدرت جذب مواد مغذی از خاک را از دست می دهند. به همین خاطر کشاورزان ، سولفات آلومینیوم را با آب ترکیب می کنند تا ماده ای به نام هیدروکسید آلومینیوم که خاصیت اسیدی دارد بدست آورند و توسط آن ، پی اچ خاک را به سطح مورد نظر برسانند. با تغییر pH حتی می توان رنگ برخی از گیاهان را هم تغییر داده و گل های زیبا و خوش رنگی بوجود آورد. البته سولفات آلومینیوم زمانی استفاده می شود که به کود های سولفاته مثل سولفات آهن ، روی ، منیزیم و منگنز دسترسی نداشته باشیم.
سولفات آلومینیوم خوراکی
اگرچه هنوز بر سر استفاده از سولفات آلومینیوم در مواد خوراکی اتفاق نظر وجود ندارد اما این ماده به صورت محلول به عنوان امولسیون و تغلیظ کننده مواد غذائی با رعایت پروتکل های خاصی استفاده می شود. موارد مصرف سولفات آلومینیوم خوراکی به شرح زیر است:
- تصفیه قند و شکر
- تصفیه نوشیدنی های غیر الکلی
- تنظیم پی اچ گوجه فرنگی و سبزیجات
- به عنوان عامل عمل آورنده در تهیه کیک
- تغلیظ کننده پنیر
سولفات آلومینیوم کاغذ سازی
موارد مصرف سولفات آلومینیوم در کاغذ سازی به گذشته باز می گردد. امروزه از مواد شیمیایی دیگری برای این منظور استفاده می شود. این ماده برای بهبود خاصیت جذب جوهر توسط کاغذ بکار می رفته است. امروزه زاج سفید را به منظور تصفیه فاضلاب صنعتی کارخانجات تولید کاغذ استفاده می کنند.
سولفات آلومینیوم در نساجی
صنایع نساجی و تولید پارچه این محصول را بکار می گیرند. همان طور که گفته شد ، این ماده دارای خاصیت اسیدی است و اگر به آب خنثی یا دارای خاصیت قلیایی افزوده شود ، ماده نامحلولی به نام هیدروکسید آلومینیوم را تولید می کند. آلومینیوم هیدروکسید ، رنگ های بکار رفته در رنگرزی را نامحلول می کند که سبب می شود رنگ ها به پارچه بچسبند. در واقع سولفات آلومینیوم در نساجی به عنوان تثبیت کننده یا فیکسر رنگ استفاده می شود.
کاربرد بهداشتی و درمانی
ترکیبات آلومینیوم نظیر سولفات آلومینیوم ، خاصیت ضد تعریق و میکروب کشی دارند به همین خاطر از این ترکیبات در تولید دئودورانت ها و مواد ضد عرق استفاده می کنند. این ماده همچنین به دلیل خاصیت انعقادی قوی ، در درمان بریدگی ها و زخم های سطحی بکار می رود. در تولید واکسن ها از سولفات آلومینیم به منظور رسوب دادن آنتی ژن های پروتئینی در محل مورد نظر استفاده می کنن تا رها سازی این آنتی ژن ها را در محل کند نموده و ایمنی زایی واکسن را افزایش دهد. این ماده در تولید برخی دارو ها مثل قطره گوش استات آلومینیوم بعنوان آنتی‌سپتیک استفاده می گردد.
سولفات آلومینیوم در آب استخر شنا
استخر شنا به دلیل ورود مداوم مواد آلی ، آلوده و کدر می شود که این امر برای سلامت شناگران مضر است. به همین دلیل در اوقاتی که استخر خالی از شناگر باشد ، مقدار مشخصی سولفات آلومینیوم به آب اضافه می کنند تا آلودگی ها و کدورت را جذب و ته نشین نماید. سپس در مرحله فیلتراسیون ، این آلودگی ها را به راحتی جدا می کنند و آب استخر شنا شفاف و تمیز می شود. در صورتی که خاصیت اسیدی آلومینیوم سولفات موجب شود که pH آب کاهش یابد ، می توان با افزودن مواد شیماییی دیگری مثل جوش شیرین و سود مایع ، پی اچ آب را به سطح نرمال رساند.