کربنات کلسیم چه کاربرد هایی دارد؟
کربنات کلسیم یا فرمول CaCO3 یک کانی معدنی و بسیار پر مصرف در زندگی ما است. کاربرد کربنات کلسیم در بخش های صنعتی ، ساختمان سازی ، کشاورزی ، تولیدی ، خدماتی ، غذایی و دارویی گسترده می باشد. اصولا کربنات کلسیم به دلیل ویژگی های قابل توجه آن نظیر خاصیت قلیایی ، پر کنندگی ، قیمت ارزان ، فراوانی ، رنگ بندی های مختلف ، امکان فراوری و دارا بودن عنصر کلسیم قابل جذب برای موجودات زنده از جمله انسان ، اهمیت زیادی دارد.
کاربرد کربنات کلسیم در بخش تولید فلزات بسیار چشمگیر است به طوری که در حدود شصت درصد از کل کلسیم کربنات استخراج شده در صنایع متالورژی بکار می رود. مشاغل ساختمانی هم از هزاران سال پیش وابسته به این ماده بوده اند. طبق براورد ها ، امروزه در حدود یک چهار کربنات کلسیم استحصال شده از معادن در ساخت و ساز مصرف می شود. صنایع شیمیایی و تبدیلی هم به شدت نیازمند کلسیم کربنات به عنوان عامل پر کننده ، تصحیح کننده پی اچ و تامین کننده کلسیم هستند.
۷ کاربرد کربنات کلسیم
کربنات کلسیم فولادسازی و صنایع فلزی
همانطور که گفته شد ، کربنات کلسیم به وفور در صنایع فلزی (متالورژی) مصرف می شود. بخصوص در فولادسازی از کربنات کلسیم و فراورده های آن نظیر آهک هیدراته در مراحل مختلف تولید نظیر کوره قوص الکتریکی ، کوره اکسیژنی و تصفیه ثانویه فولاد استفاده می کنند. این محصول نقش مهمی در حذف عناصر منگنز ، گوگرد و فسفات داشته و استحکام و ضربه پذیری فولاد را افزایش می دهد.
کربنات کلسیم دامی و مرغی
بخش عمده ای از کربنات کلسیم را یون کلسیم تشکیل داده است. کلسیم عنصری ضروری برای زنده ماندن و فعالیت های حیاتی موجودات زنده است. در پرورش گاو و سایر دام ها از منایع معدنی و شیمیایی کلسیم نظیر صدف و مالت استفاده می شود ولی کربنات کلسیم به دلیل میزان زیاد کلسیم قابل جذب ، قیمت ارزان و در دسترس بودن همیشگی بر سایر منابع ارجحیت دارد. افزودن کربنات کلسیم مرغوب به جیره غذایی دام و طیور سبب جلوگیری از بیماری های اسکلتی نظیر پوکی استخوان شده و عملکرد گوارشی حیوانات را بهبود می بخشد. همچنین سبب غنی شدن شیر و بهبود کیفیت پوست تخم مرغ می گردد.
کاربرد کربنات کلسیم ساختمانی
وجود بسیاری از بناهای باستانی ساخته شده از کربنات کلسیم (سنگ آهک) نظیر اهرام مصر و بخش هایی از تخت جمشید نشان از اهمیت و کیفیت بالای این ماده معدنی در ساختمان سازی دارد. امروزه نیز از فراورده های کربنات کلسیم نظیر آهک هیدراته ، آهک زنده و سنگ آهک در ساختمان سازی ، جاده سازی و تولید مصالح ساخت و ساز استفاده گسترده ای می شود.
کربنات کلسیم در کاغذ سازی
کاربرد پودر سنگ کربنات کلسیم در تولید کاغذ هم حائز اهمیت است. این ماده نقش پر کننده و کاستیک زدایی دارد و موجب کاهش فوق العاده هزینه تولید کاغذ و مقوا می شود. علاوه بر آن بافت کاغذ را بهبود بخشیده و موجب جذب بیشتر جوهر می گردد. میزان مصرف کربنات کلسیم در تولید کاغذ بستگی به نوع کاغذ تولیدی دارد ولی می توان آن برای تولید انواع کاغذ تحریر ، گلاسه ، کالک ، مقوا ، کارتن ، جعبه شیرینی و شانه تخم مرغ استفاده نمود.
کربنات کلسیم برای تولید فراورده ها
آهک یکی از انواع کربنات کلسیم است. این ماده از فراوری سنگ کربنات کلسیم به روش حرارت دهی تولید می شود. انواع آهک زنده و آهک هیدراته از جمله فراورده های شیمیایی کلسیم کربنات هستند. همچنین گچ پخته شده و رسوبی هم از دیگر فراورده های کربنات کلسیم است.
کاربرد کربنات کلسیم در صنعت نفت و پتروشیمی
مواد معدنی و شیمیایی زیادی برای استخراج نفت از چاه ها بکار می رود. کلسیم کربنات هم در ترکیب با دیگر مواد نظیر تالک و بنتونیت در این صنعت مصرف می شود. ترکیب آهک هیدراته (یکی از محصولات کربنات کلسیم) با آب ، برای حذف گوگرد از سوختن و استخراج نفت و زغال سنگ بکار می رود.
تولید قرص کلسیم
کربنات کلسیم خوراکی و داروئی به عنوان منبع غنی از کلسیم برای تولید قرص کلسیم و مکمل های کلسیمی استفاده می شود. این ماده به تنهایی و یا در ترکیب با ویتامین D3 برای تولید قرص کلسیم بکار می رود. میزان جذب کربنات کلسیم بیش از سیترات کلسیم بوده و کاربرد بیشتری دارد. همچنین از پودر آن برای غنی سازی برخی مواد خوراکی نظیر نان استفاده می کنند.