سود پرک چیست
سود پرک یک ماده شیمیایی با فرمول مولکولی NaOH است که با اسامی مختلفی نظیر کاستیک سودا ، سدیم هیدروکسید و سود سوز آور شناخته می شود. این محصول یک ماده قلیایی قوی ، خورنده و با قدرت چربی زدایی بالا است که در صنایع مختلف و مهمی همچون کاغذ سازی ، صنایع پتروشیمی ، تولید صابون و چربی بر ها ، تولید مواد شوینده ، آلومینیوم و … کاربرد دارد. سدیم هیدروکسید پر کاربرد ترین ماده شیمیایی قلیایی در جهان می باشد. این ترکیب از نظر ظاهری به صورت پولک و پرک های سفید رنگ و بی بو است که تمایل زیادی به جذب رطوبت محیط دارد و به راحتی در آب حل می شود.
| جدول مشخصات فنی سدیم هیدروکسید | |
| فرمول شیمیایی | NaOH |
| وزن مخصوص | ۳۹٫۹۹۷۱ g mol-1 |
| pH | ۱۲ -۱۳ |
| حل شوندگی در آب | ۱۱۱۰ g/dm-3 (at 20 °C) |
| چگالی | gr/cm3 2.13 |
| اسامی فارسی | سدیم هیدروکسید ، سود پرک ، کاستیک سودا جامد ، سود سوزاور |
| اسامی لاتین | Sodium hydroxide – caustic soda flakes |
سود پرک خاصیت قلیایی بسیار زیادی دارد و همین عامل سبب شده ماده ای خورنده و سوزاننده باشد. کاستیک سودا با اسید ها واکنش داده و آنها را خنثی می کند. همچنین در صورت تماس طولانی مدت با فلزاتی نظیر آلومینیوم ، روی و قلع ، سطح آنها را دچار خوردگی نموده و گاز هیدروژن تولید می کند. دیگر ویژگی سود سوزآور این است که تمایل زیادی به جذب رطوبت و گاز دی اکسید کربن هوا دارد و از این طریق ، پس مدتی به ماده شیمیایی دیگری به نام کربنات سدیم (سودا اش) تبدیل می شود.
واکنش هیدروکسید سدیم جامد با آب یک واکنش گرمازا است یعنی حرارت تولید می کند بنابراین امکان ایجاد سوختگی وجود دارد. همچنین قدرت زیادی در چربی زدایی دارد که این موضوع هم مفید و هم خطرناک است. فایده آن در تولید صابون ، چاه باز کن و مواد شوینده چربی بر است اما از این نظر خطرناک می باشد که در صورت تماس سود پرک ۹۸ درصد غلیظ با پوست ، چشم و بافت های بدن ، سبب ایجاد سوختگی شیمیایی خواهد شد.
ویدیو کارخانه تولید سود پرک
روش تولید سود پرک
تولید سود پرک با استفاده از ماده ای به نام سود مایع انجام می شود که در حقیقت ویژگی های یکسانی دارد و فقط مایع است. خلوص سود مایع ۵۰ درصد می باشد و برای تولید آن از روش های مختلفی استفاده می شود که به شرح زیر است:
الکترولیز محلول سدیم کلرید
در این روش تولید هیدروکسید سدیم که فرایند اصلی تولید در کارخانجات کلر آلکالی محسوب می شود از ظروف الکترولیتی استفاده می کنند. مثلا در سلول های جیوه ، از فلز جیوه به عنوان کاتد استفاده می گردد تا سدیم را از محلول کلرید سدیم جدا نماید. در نهایت این سدیم با آب واکنش داده و محلول سود مایع تولید می گردد. این فرایند به نام روش ممبران یا غشائی هم شهرت دارد و ماده اولیه در تولید سود سوزاور ، نمک معمولی است که آن را به صورت آب نمک بسیار غلیظ در می آورند.
روش دیافراگم
در این فرایند از الترولیز نمک استفاده می شود به این صورت که مواد الکترولیت از آند به سمت کاتد حرکت نموده و تجزیه می گردد. در این فرایند ، علاوه بر تولید سود سوزآور مایع ، گاز کلر و گازهیدروژن هم به عنوان محصولات جانبی تولید خواهد شد.
روش سودا – آهک
در این روش از ماده ای به نام هیدروکسید کلسیم استفاده می شود که با نام آهک هیدراته هم معروف است. این روش قدیمی است و برای انجام آن ، هیدروکسید کلسیم را با کربنات سدیم (سودا اش) واکنش می دهند.
سود کاستیک پرک چگونه تولید می شود؟
تمام روش هایی که گفته شد ، به منظور تولید سدیم هیدروکسید مایع است. اما نگهداری ، حمل و بسته بندی سود مایع دشوار می باشد به همین خاطر می توان آن را به فاز جامد برده و خلوص محصول را افزایش داد که در نتیجه ، سود جامد تولید می شود. سود سوز آور جامد به اشکال کاستیک سودا پرک ، سود گرانول و سود پودری قابل تولید است. برای انجام این کار ، کاستیک سودا مایع را به کارخانه سود پرک منتقل می نماییم و با استفاده از تجهیزات خاصی اقدام به تبخیر و غلیظ کردن آن می کنیم. در نهایت ، سود پرک ۹۸ درصد کاملا خشک بدست می آید.
کاربرد سود پرک
کاغذسازی
سود پرک به صورت بسیار گسترده ای در صنایع کاغذ سازی کاربرد دارد. سدیم هیدروکسید در حجم بالا به عنوان از بین برنده جوهر کاغذ های بازیافتی و نیز بهبود دهنده فرایند های شیمیایی تولید خمیر کاغذ در فرایند کرافت مصرف می گردد.
تولید صابون و شوینده
کاستیک سودا ماده بسیار مهمی برای تولید صابون و مواد شوینده است که در حدود ۵ تا ۱۰ درصد وزنی از آن استفاده می کنند. همچنین برای تولید گاز کلر و یا نوع جامد آن یعنی پرکلرین (که یک ماده ضدعفونی کننده پرکاربرد است و در تولید سفید کننده و آب ژاول کاربرد دارد) از ترکیب سود سوزآور با گاز کلر بهره می برند. دیگر کاربرد شویندگی سدیم هیدروکسید ، به عنوان محلول لوله باز کن است زیرا به راحتی چربی ها و مواد آلی که سبب انسداد لوله می شوند را حل می کند.
تولید مواد شیمیایی
سود پرک و سود مایع به دلیل خاصیت قلیایی قوی و دارا بودن سدیم در تولید بسیاری از مواد شیمیایی همچون پرکلرین کاربرد دارد.
تولید آلومینیوم
کاستیک سودا یکی از مواد شیمیایی مهمی است که در تصفیه فلز آلومینیوم از سنگ معدنی بوکسیت و رسوب دهی آلومینا بکار می رود.
تصفیه آب آشامیدنی و فاضلاب
مواد سمی ، فلزات سنگین و میکروارگانیسم های بیماری زای فراوانی در آب وجود دارد که برای سلامت انسان و محیط زیست زیان آور هستند. کاستیک سودا می تواند تا حدود زیادی این مواد را از بین ببرد و همچنین برای تنظیم pH آب های با خاصیت اسیدی هم بکار می رود.
خنثی سازی اسید ها
خاصیت قلیایی قوی Sodium hydroxide سبب شده تا قادر به خنثی سازی اسید ها باشد. این کاربرد در صنایع بسیار زیادی برای تولید مواد شیمیایی مختلف و حتی بعنوان نگهدارنده کاربرد دارد. یکی از مهم ترین زمینه های مصرف آن در پالایشگاه ها و صنایع آلاینده است که سوخت فسیلی می سوزانند و از آن برای سولفور زدایی و حذف گاز سمی دی اکسید گوگرد استفاده می کنند.
پزشکی و داروسازی
در صنایع دارویی هم از سود پرک و سود مایع استفاده های زیادی می شود. علاوه بر انجام عملیات شیمیایی در آزمایشگاه ها ، این محصول برای تولید داروهای مختلفی نظیر آسپرین و داروهای ضد انتقادی بکار می رود.
سود پرک خوراکی
در تهیه مواد خوراکی از کاستیک سودا به منظور تلخی زدایی زیتون ، تولید چوب شور ، شستن و پوست کنی شیمیایی میوه ها و سبزیجات استفاده می شود. همچنین به عنوان ماده نگهدارنده برای جلوگیری از ایجاد مسمومیت باکتری ها و کپک ها کاربرد دارد.
لیست کاربرد کاستیک سودا در صنایع و مشاغل:
- ساخت باتری
- صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
- تولید کاغذ
- تصفیه آلومینیوم
- تولید رزین اپوکسی
- تولید الکل و محصولات آرایشی و بهداشتی
- چرم سازی و تولید پارچه
- تولید رنگ و پوشش
- ساخت پیل های سوختی
- تولید مواد شیمیایی
- تصفیه آب و فاضلاب
- خنثی سازی اسید ها
- سود پرک در صنایع شیر و محصولات لبنی
- تولید صابون ، شوینده ها و چاه باز کن
- استفاده از مشاغل خرد نظیر قالیشویی و کارواش
ویدیو کاربرد های خانگی جالب سود پرک
فروش سود پرک
در بازار ایران انواع مختلف کاستیک سودا پرک عرضه می شود که اکثرا تولید داخل هستند و مقدار کمی هم از چین و کشور های عربی وارد کشور می شود. برند های متنوعی از این محصول در بازار یافت می گردد که برخی دارای کیفیت مطلوب و برخی نامرغوب هستند. مهم ترین ناخالصی این محصول ، نمک است زیرا برخی تولید کنندگان ، به منظور کاهش قیمت از نمک که ارزان قیمت است در داخل کیسه های سود کاستیک استفاده می کنند. برخی از محصولات موجود در کشور عبارتند از:
- سود پرک کلر پارس
- سود پرک گوهر پارس
- سود پرک نیرو کلر
- سود پرک کلران
- سود پرک آرمان
- سود پرک گوهر شیمی
- سود پرک شفق شیمی
- سود پرک کریستال
- سود پرک پارس شیمی
- سود پرک اصفهان
- سود پرک تبریز
- سود پرک کرمانشاه
- سود پرک بندر امام
واکنش های شیمیایی
واکنش با اسید ها
سدیم هیدروکسید با اسید ها واکنش می دهد و آب و نمک های مربوط به اسید را تولید می کند. برای نمونه ، معادله واکنش سود سوز آور با اسید کلریدریک به شرح زیر است:
NaOH + HCl → NaCl +H2O
واکنش کاستیک سودا با اسید های قوی مثل اسید هیدروکلریک و اسید سولفوریک ، گرمای بسیار زیادی تولید می کند. واکنش اسید باز اصولا برای تیتراسیون صورت می گیرد.
واکنش با اکسید ها
سدیم هیدروکسید با اکسید های اسیدی مثل دی اکسید گوگرد واکنش دهند. این ماده برای سولفور زدایی در صنایع آلاینده که با سوخت های فسیلی سرو کار دارند استفاده می شود:
۲NaOH + SO2 → Na2SO3 + H2O
واکنش با فلزات
به دلیل اینکه آهن خاصیت آمفوتر ندارد یعنی فقط با اسید ها واکنش می دهد نه با مواد قلیایی ، بنابراین هیدروکسید سدیم در دمای معمولی نمی تواند باعث خوردگی آهن گردد ، اما اگر دما به بیش از ۵۰۰ درجه سانتی گراد برسد ، واکنش انجام خواهد شد و اکسید آهن ۳ ظرفیتی به همراه سدیم و هیدروژن تولید می شود:
۴Fe + 6NaOH → ۲Fe2O3 + 6Na + 3H2
اما بر خلاف آهن ، فلزات دیگری نظیر آلومینیوم با سود سوزاور واکنش می دهند. در سال ۱۹۸۶ در انگلستان ، یک تانکر حمل سود مایع که از جنس آلومینیوم بود دچار آسیب های شدیدی شد:
۲Al + 2NaOH + 6H2O → ۲NaAl(OH)4 + 3H2
عوارض و خطرات
سود پرک ماده ای قابل انفجار یا آتش سوزی نیست اما خطرات مختلفی می تواند ایجاد نماید. این ماده به دلیل اینکه توانایی از بین بردن چربی ها و پروتئین ها را دارد ، در صورت تماس با پوست و بافت های بدن ، ممکن است سوختگی شیمیایی ایجاد نمایید. همچنین اگر بخارات ناشی از آن در دمای زیاد وارد ریه ها شود ، موجب تنگی نفس ، آسیب به ریه ها و حتی آسم می گردد. پس زمان کار با این ماده از دستکش ، عینک محافظ و ماسک استفاده نمایید. اگر پوست بدن دچار سوزش با این ماده شد ، باید ناحیه آسیب دیده را با میزان زیادی آب شستشو دهید.
قیمت خرید سود پرک
سود پرک ۹۸ درصد به صورت جامد در داخل کیسه های ۲۵ کیلوگرمی دوجداره مخصوص به بازار مصرف عرضه می گردد. قیمت سود پرک به شدت تحت تاثیر قیمت سود مایع در بورس است. همچنین هزینه های تولید نظیر هزینه کیسه ، دستمزد کارگر ، هزینه های حمل و نقل … بر قیمت آن موثر هستند. به دلیل نوسانات شدید قیمت در ایران ، برای خرید سود پرک و یا کسب اطلاعات بیشتر در مورد این محصول با واحد بازرگانی کانی کاو تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
سود پرک و سود مایع چه تفاوتی دارند؟
این دو محصول از نظر شیمیایی دقیقا یکسان هستند اما به لحاظ فیزیکی تفاوت دارند. سدیم هیدروکسید پرک جامد است و خلوص آن ۹۸ تا ۹۹ درصد می باشد در حالی که سود مایع حالت مایع دارد و حداکثر خلوص آن به ۵۰ درصد می رسد.
روش استفاده از سود پرک چگونه است؟
فقط کافی است این ماده را در مقدار مناسب آب حل کنید و سپس به راحتی قابل مصرف خواهد بود.
سود پرک از کجا بخریم؟
همان طور که گفتیم ، سدیم هیدروکسید موجود در بازار دارای کیفیت های مختلفی است. توصیه می کنیم این محصول را با برند های معتبر و از مراکز فروش قابل اطمینان تهیه نمایید.
